Rosnące ceny energii, troska o środowisko naturalne oraz dążenie do niezależności energetycznej sprawiają, że coraz więcej Polaków rozważa inwestycje w odnawialne źródła energii (OZE). Aby ułatwić dostęp do takich rozwiązań, zarówno na poziomie krajowym, jak i lokalnym, dostępne są różne programy wsparcia, dotacje i ulgi podatkowe. W niniejszym artykule przedstawiamy kompleksowy przegląd dofinansowań do OZE dostępnych w Polsce w 2023 roku.
Program "Mój Prąd" - 5. edycja
Program "Mój Prąd" to flagowa inicjatywa rządowa wspierająca rozwój mikroinstalacji fotowoltaicznych w Polsce. Piąta edycja programu, która ruszyła w 2023 roku, wprowadza kilka istotnych zmian w stosunku do poprzednich edycji.
Dla kogo?
Program skierowany jest do prosumentów, czyli osób fizycznych wytwarzających energię elektryczną z mikroinstalacji fotowoltaicznych na własne potrzeby.
Co można uzyskać?
W ramach 5. edycji programu "Mój Prąd" można uzyskać dofinansowanie do:
- Mikroinstalacji fotowoltaicznej - do 6000 zł, ale nie więcej niż 50% kosztów kwalifikowanych
- Magazynu energii elektrycznej - dodatkowe do 16 000 zł, ale nie więcej niż 50% kosztów kwalifikowanych
- Magazynu ciepła - dodatkowe do 5000 zł, ale nie więcej niż 50% kosztów kwalifikowanych
- Systemu zarządzania energią - dodatkowe do 3000 zł, ale nie więcej niż 50% kosztów kwalifikowanych
Maksymalna kwota dofinansowania dla jednego wnioskodawcy to 30 000 zł.
Warunki uzyskania dotacji
Aby uzyskać dofinansowanie w ramach programu "Mój Prąd 5.0", należy spełnić następujące warunki:
- Posiadać podpisaną umowę kompleksową z operatorem sieci dystrybucyjnej
- Instalacja fotowoltaiczna musi być zakończona i przyłączona do sieci elektroenergetycznej
- Inwestycja musi być zrealizowana od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2023 r.
- W przypadku ubiegania się o dofinansowanie do magazynu energii, systemu zarządzania energią lub magazynu ciepła, konieczne jest jednoczesne posiadanie lub instalacja fotowoltaiki
Jak złożyć wniosek?
Wnioski w ramach programu "Mój Prąd 5.0" można składać wyłącznie drogą elektroniczną przez portal GOV.pl. Nabór trwa od 22 kwietnia 2023 r. do wyczerpania alokacji środków, ale nie dłużej niż do 22 grudnia 2023 r.
Program "Czyste Powietrze"
Program "Czyste Powietrze" to kompleksowy program, którego celem jest poprawa jakości powietrza oraz zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych poprzez wymianę źródeł ciepła i poprawę efektywności energetycznej budynków jednorodzinnych.
Dla kogo?
Program skierowany jest do właścicieli lub współwłaścicieli jednorodzinnych budynków mieszkalnych lub wydzielonych w budynkach jednorodzinnych lokali mieszkalnych z wyodrębnioną księgą wieczystą.
Co można uzyskać?
W ramach programu "Czyste Powietrze" można uzyskać dofinansowanie do:
- Pomp ciepła - do 35 200 zł dla pompy gruntowej i do 19 400 zł dla pompy powietrznej
- Kotłów na biomasę - do 11 800 zł
- Instalacji fotowoltaicznej - do 18 400 zł (tylko jako element dodatkowy do wymiany źródła ciepła)
- Termomodernizacji budynku - do 17 700 zł na ocieplenie ścian, dachu, podłogi
- Dokumentacji technicznej - do 1 340 zł
Wysokość dofinansowania zależy od dochodu wnioskodawcy oraz wybranego wariantu dofinansowania. W ramach programu wyróżniono trzy poziomy dofinansowania:
- Podstawowy - do 30% kosztów kwalifikowanych
- Podwyższony - do 60% kosztów kwalifikowanych
- Najwyższy - do 90% kosztów kwalifikowanych
Warunki uzyskania dotacji
Aby uzyskać dofinansowanie w ramach programu "Czyste Powietrze", należy spełnić następujące warunki:
- Być właścicielem lub współwłaścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego lub wydzielonego w takim budynku lokalu mieszkalnego z wyodrębnioną księgą wieczystą
- Spełniać kryteria dochodowe dla wybranego poziomu dofinansowania
- Wymienić stare źródło ciepła na nowe, spełniające wymagania programu (w przypadku ubiegania się o dofinansowanie do wymiany źródła ciepła)
- Budynek, którego dotyczy wniosek, musi być oddany do użytkowania
Jak złożyć wniosek?
Wnioski w ramach programu "Czyste Powietrze" można składać:
- Elektronicznie przez portal gov.pl
- Elektronicznie przez serwis Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
- W formie papierowej w siedzibie właściwego WFOŚiGW lub za pośrednictwem gmin, które przystąpiły do programu
Program "Moje Ciepło"
Program "Moje Ciepło" jest skierowany do właścicieli nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych, którzy zdecydują się na instalację pompy ciepła jako głównego źródła ogrzewania.
Dla kogo?
Program skierowany jest do osób fizycznych - właścicieli nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych o podwyższonym standardzie energetycznym.
Co można uzyskać?
W ramach programu "Moje Ciepło" można uzyskać dofinansowanie do:
- Powietrznych pomp ciepła - do 7 000 zł
- Gruntowych pomp ciepła - do 21 000 zł
Wysokość dofinansowania wynosi do 30% kosztów kwalifikowanych, a w przypadku posiadania Karty Dużej Rodziny - do 45% kosztów kwalifikowanych.
Warunki uzyskania dotacji
Aby uzyskać dofinansowanie w ramach programu "Moje Ciepło", należy spełnić następujące warunki:
- Budynek musi spełniać podwyższony standard energetyczny (EU ≤ 63 kWh/(m² rok))
- Pozwolenie na budowę musi być wydane po 1 stycznia 2021 r.
- Budynek musi być oddany do użytkowania oraz zgłoszony do bazy CEEB
- Wnioskodawca musi być właścicielem budynku
- Pompa ciepła musi spełniać wymagania techniczne określone w programie
Jak złożyć wniosek?
Wnioski w ramach programu "Moje Ciepło" można składać wyłącznie drogą elektroniczną przez Generator Wniosków o Dofinansowanie (GWD) dostępny na stronie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Ulga termomodernizacyjna
Ulga termomodernizacyjna to rozwiązanie podatkowe, które pozwala na odliczenie od podstawy opodatkowania wydatków poniesionych na termomodernizację budynków jednorodzinnych.
Dla kogo?
Z ulgi termomodernizacyjnej mogą skorzystać podatnicy będący właścicielami lub współwłaścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych, którzy płacą podatek dochodowy PIT według skali podatkowej, podatek liniowy lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
Co można uzyskać?
W ramach ulgi termomodernizacyjnej można odliczyć od podstawy opodatkowania wydatki poniesione na:
- Zakup i montaż instalacji fotowoltaicznej
- Zakup i montaż pompy ciepła
- Zakup i montaż kolektorów słonecznych
- Zakup i montaż systemów wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła
- Docieplenie ścian, dachu, stropów
- Wymianę okien, drzwi zewnętrznych
- Modernizację instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej
Maksymalna kwota wydatków, które można odliczyć, wynosi 53 000 zł na podatnika, niezależnie od liczby posiadanych nieruchomości.
Warunki uzyskania ulgi
Aby skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej, należy spełnić następujące warunki:
- Być właścicielem lub współwłaścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego
- Ponieść wydatki na cele termomodernizacyjne
- Realizacja przedsięwzięcia termomodernizacyjnego musi zostać zakończona w ciągu 3 lat od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek
- Zachować dokumenty potwierdzające poniesione wydatki (faktury VAT)
Jak skorzystać z ulgi?
Aby skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej, należy:
- Zbierać faktury VAT dokumentujące poniesione wydatki na termomodernizację
- Wypełnić załącznik PIT/O do rocznego zeznania podatkowego
- Złożyć zeznanie podatkowe w urzędzie skarbowym
Programy lokalne i regionalne
Oprócz programów ogólnokrajowych, wiele gmin i województw oferuje własne programy wsparcia dla inwestycji w OZE. Dotacje te często uzupełniają programy krajowe i mogą stanowić dodatkowe źródło finansowania.
Programy gminne
Wiele gmin w Polsce oferuje dofinansowania do instalacji OZE ze środków własnych lub pozyskanych z funduszy europejskich. Dofinansowania te mogą obejmować:
- Instalacje fotowoltaiczne
- Kolektory słoneczne
- Pompy ciepła
- Kotły na biomasę
Wysokość dofinansowania i warunki jego uzyskania różnią się w zależności od gminy. Informacje o dostępnych programach można uzyskać w urzędzie gminy lub na stronie internetowej gminy.
Regionalne Programy Operacyjne (RPO)
W ramach Regionalnych Programów Operacyjnych na lata 2021-2027, województwa oferują dofinansowania do inwestycji w OZE dla różnych grup beneficjentów, w tym osób fizycznych, wspólnot mieszkaniowych, przedsiębiorstw i jednostek samorządu terytorialnego.
Projekty te mogą obejmować:
- Instalacje fotowoltaiczne
- Farmy wiatrowe
- Biogazownie
- Elektrociepłownie na biomasę
- Małe elektrownie wodne
Informacje o dostępnych naborach i warunkach uzyskania dofinansowania można znaleźć na stronach internetowych urzędów marszałkowskich lub dedykowanych stronach RPO.
Jak wybrać odpowiedni program wsparcia?
Wybór odpowiedniego programu wsparcia zależy od wielu czynników, w tym:
- Rodzaju planowanej inwestycji (fotowoltaika, pompa ciepła, termomodernizacja itp.)
- Wieku i stanu technicznego budynku
- Dochodów gospodarstwa domowego
- Lokalizacji (dostępność programów lokalnych)
- Harmonogramu realizacji inwestycji
Warto rozważyć łączenie różnych form wsparcia, np. dotacji z programu "Czyste Powietrze" i ulgi termomodernizacyjnej, aby zmaksymalizować korzyści finansowe.
Podsumowanie
Rok 2023 przynosi wiele możliwości dofinansowania inwestycji w odnawialne źródła energii i efektywność energetyczną budynków. Programy takie jak "Mój Prąd", "Czyste Powietrze", "Moje Ciepło", ulga termomodernizacyjna oraz programy lokalne i regionalne oferują znaczące wsparcie finansowe, które może znacznie obniżyć koszty inwestycji i skrócić okres zwrotu.
Przed podjęciem decyzji o inwestycji warto dokładnie przeanalizować dostępne opcje dofinansowania i wybrać tę, która najlepiej odpowiada indywidualnym potrzebom i możliwościom. Warto również skonsultować się z doradcą energetycznym, który pomoże wybrać optymalne rozwiązanie techniczne i finansowe.
Inwestycja w odnawialne źródła energii to nie tylko sposób na obniżenie rachunków za energię, ale również wkład w ochronę środowiska i budowanie niezależności energetycznej. Dzięki dostępnym programom wsparcia, takie inwestycje stają się bardziej dostępne dla przeciętnego Polaka.
